The liquidity deficit in the domestic money market, which remained significantly high during the first half of 2022, declined in the latter part of 2022. However, in spite of the improvements in money market liquidity conditions, market interest rates continued to remain high, partly due to subdued activity in the domestic money markets.
At the same time, it has been observed that several Licensed Commercial Banks (LCBs) have continued to depend excessively on the overnight Standing Facilities under Open Market Operations (OMOs) of the Central Bank without considering market based funding options to address their structural liquidity needs. Such LCBs have not indicated any signs of taking remedial actions to reduce the over dependence on overnight facilities offered by the Central Bank, which are available to be used as fall back options after utilizing all other funding options. Such behaviour of LCBs affects the efforts of the Central Bank to reactivate the money markets, primarily the interbank call money market and the repo market, while posing a threat to smooth channeling of funds in the economy with a possibility of clogging the payment and settlement systems.
Accordingly, as a part of unprecedented policy measures taken since April 2022 aiming at restoring overall macroeconomic balance, including preserving the stability of the monetary and financial sector and to address the above mentioned risks, the Central Bank of Sri Lanka has decided to impose restrictions on the availability of the Standing Facilities to LCBs under the OMOs. Hence, with effect from 16 January 2023, the Standing Deposit Facility (SDF), the overnight deposit facility that allows LCBs to park excess liquidity and earn interest, will be limited to a maximum of five (05) times per calendar month. At the same time, the Standing Lending facility (SLF), which is the collateralized facility provided for LCBs to fulfill any further shortage of the liquidity requirements from the Central Bank at the end of the day, would also be limited to 90% of the Statutory Reserve Requirement (SRR) of each LCB at any given day.
These measures have been implemented after carefully considering the current and expected developments in the domestic money market as well as the behaviour of LCBs in terms of the utilization of the Standing Facilities. The imposition of the limitations on the Standing Facilities is expected to reduce over dependence of LCBs on the overnight facilities offered by the Central Bank and support the reactivation of the domestic money market, which remained nearly inactive for the last few months, while encouraging LCBs to transact among themselves. These measures would also eliminate unhealthy competition for deposits among financial institutions and would be instrumental in inducing a moderation in the market interest rate structure (of both deposit and lending interest rates) in the period ahead along with improving market liquidity conditions, which will help to restore stability of the Sri Lankan economy, while preserving stability of the financial system.
Central bank of sri lanka
නිත්‍ය පහසුකම මත වන ඉහළ රැඳියාව අඩු කිරීමට ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව ක්‍රියාමාර්ග හඳුන්වා දෙනු ලබයි
2022 ප්‍රථම භාගය තුළදී සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ මට්ටමක පැවති දේශීය මුදල් වෙළඳපොළ හිඟ ද්‍රවශීලතා තත්ත්වය, 2022 අවසාන භාගයේ දී අඩු විය. කෙසේ වෙතත්, මුදල් වෙළඳපොළ ද්‍රවශීලතා තත්ත්වයෙහි වර්ධනයක් සිදු වුවද, දේශීය මුදල් වෙළඳපොළෙහි ගනුදෙනු අඩු මට්ටමක පැවතීම හේතුවෙන් වෙළඳපොළ පොලී අනුපාතික අඛණ්ඩවම ඉහළ මට්ටමක පැවතිණ. මේ අතර, බොහොමයක් බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු සිය ව්‍යූහාත්මක ද්‍රවශීල අවශ්‍යතා ඉටුකර ගැනීමේදී වෙළඳපොළ පදනම් කරගත් විකල්ප අරමුදල් සම්පාදන අවස්ථාවන් පිළිබඳව සලකා බැලීමකින් තොරව මහ බැංකුවේ විවට වෙළඳපොළ කටයුතු යටතේ වන එක්දින නිත්‍ය පහසුකම මත බොහෝ සෙයින් අඛණ්ඩවම රඳා පැවති බව දක්නට ලැබුණි. අවශ්‍ය අරමුදල් සම්පාදනය සඳහා පවතින අනෙකුත් සියලුම අවස්ථාවන් භාවිතා කිරීමෙන් අනතුරුව අවසාන අවස්ථාව ලෙස භාවිතයට ගැනීමට තිබෙන මහ බැංකුව විසින් ලබාදෙන එක්දින පහසුකම මත වන ඉහළ රැඳියාව අඩු කිරීමට බොහොමයක් බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු නිසි ක්‍රියාමාර්ග ගනු ලබන බවක් පෙන්නුම් කර නැත. බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකුවල මෙවැනි හැසිරීම් ප්‍රධාන වශයෙන් අන්තර් බැංකු ඒක්ෂණ මුදල් වෙළඳපොළ සහ ප්‍රතිවිකුණුම් වෙළඳපොළ සක්‍රීය කරවීම සඳහා මහ බැංකුව විසින් දරනු ලබන ප්‍රයත්නයට අහිතකර ලෙස බලපෑම් ඇති කරන අතර, ගෙවීම් හා පියවීම් පද්ධතිය අවහිර වීමට ඇති හැකියාව ඉහළ නංවමින් ආර්ථිකය වෙත සුමට ලෙස අරමුදල් ගලා යෑමේ ක්‍රියාවලිය මත බාධා ඇති කරයි.
ඒ අනුව, මුදල් සහ මූල්‍ය පද්ධතියේ ස්ථායිතාව ආරක්ෂා කර ගැනීම මෙන්ම ඉහත සඳහන් අවදානම් හඳුනාගෙන ඒවා පාලනය කිරීම ඇතුළුව සාර්ව ආර්ථික ස්ථායිතාව නැවත ස්ථාපිත කිරීම අරමුණු කොටගෙන 2022 අප්‍රේල් මාසයේ සිට ගනු ලැබූ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාමාලාවෙහි අංගයක් ලෙස විවට වෙළඳපොළ කටයුතු යටතේ වන නිත්‍ය පහසුකම ලබාගැනීම මත සීමා පැනවීමට ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් තීරණය කරන ලදී. ඒ අනුව, 2023 ජනවාරි මස 16 වන දින සිට බලපැවැත්වෙන පරිදි බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකුවලට සිය අතිරික්ත ද්‍රවශීලතාව නිත්‍ය තැන්පතු පහසුකම යටතේ එක්දින පදනම මත තැන්පත් කිරීමට සහ පොලී ආදායමක් උපයා ගැනීමට තිබූ අවස්ථාව දිනදර්ශිත මසකට උපරිම අවස්ථා පහක් දක්වා සීමා කරන ලදී. ඒ අතරම, දිනය අවසානයේදී මහ බැංකුව හරහා සිය හිඟ ද්‍රවශීලතා අවශ්‍යතා තවදුරටත් සපුරා ගැනීමට බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු සඳහා සුරැකුම් මත ලබාදෙන නිත්‍ය ණය පහසුකම අදාළ දිනකදී බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකුවක ව්‍යවස්ථාපිත සංචිත අවශ්‍යතාවයෙන් සියයට 90 ක් දක්වා සීමා වනු ඇත.
දේශීය මුදල් වෙළඳපොළෙහි වර්තමාන සහ අපේක්ෂිත ප්‍රවණතා මෙන්ම බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු විසින් නිත්‍ය පහසුකම භාවිතා කරන ආකාරය ඉතා විමසිලිමත් ලෙස සලකා බැලීමෙන් අනතුරුව මෙම ක්‍රියාමාර්ග ක්‍රියාත්මක කරන ලදී. නිත්‍ය පහසුකම මත සීමා පැනවීම හරහා බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු මහ බැංකුව විසින් ලබාදෙනු ලබන එක්දින පහසුකම මත අනවශ්‍ය ලෙස රඳා පැවතීම අඩු කිරීම මෙන්ම පසුගිය මාස කිහිපය තුළ බොහෝදුරට අක්‍රීයව පැවති දේශීය මුදල් වෙළඳපොළ නැවත සක්‍රීය කිරීමටත් බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු ඔවුනොවුන් අතර ගනුදෙනු සිදු කිරීම දිරිමත් කිරීමටත් අපේක්ෂා කෙරේ. මෙවැනි ක්‍රියාමාර්ග මූල්‍ය ආයතන අතර තැන්පතු සඳහා වන හිතකර නොවන තරගකාරිත්වය ඉවත් කරනු ඇති අතර, වෙළඳපොළ ද්‍රවශීලතා තත්ත්වය වර්ධනය වීමත් සමගම ඉදිරියේදී වෙළඳපොළ පොලී අනුපාතික ව්‍යූහය (තැන්පතු හා ණය පොලී යන අනුපාතික දෙවර්ගයම) අඩු වීමට හේතු වනු ඇතැයි ද එමඟින් මූල්‍ය පද්ධතියෙහි ස්ථායිතාව ආරක්ෂා කරගැනීමට සහ ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයෙහි ස්ථායිතාව නැවත ඇති කරගැනීමට හේතු වනු ඇතැයි ද අපේක්ෂා කෙරේ.
ශ්‍රී ලංකා මහබැංකුව