කෝච්චියේ ඇපල් වෙළෙන්දෝ ආගිය අතක් නෑ
සල්ලිකාරයොත් දැන් ගන්නේ පේර, දිවුල්, වෙරළු
පසුගිය බදාදා සවස මිදි ග්‍රෑම් සීයක් ගන්නට ගියෙමි. මිල ගණන් අසන්නටත් කලින්ම වෙළෙන්දා ‘‘ගෙඩියක් අසූවයි නෝනා’’ යි කීවේය. ‘‘මොකක්’’ ඇසුවා නොවේ. ඉබේම ඇසුණි.
ග්‍රෑම් සීය හාරසීයයි. එතකොට මේ මිදි ගෙඩියක් රුපියල් අසූවක් විතර වෙනවා. පොකුරක් කපන්න කලින්ම ගාණ කීවේ ඒකයි. ඒ විදියට ගණන් හදා බැලූ විට මිදි ග්‍රෑම් සියයකට අල්ලන්නේ ගෙඩි පහක් පමණි.
මිදි පමණක් නොව දැන් ඇපල් ගෙඩියකුත් රුපියල් තුන්සීයක්ය. සති අන්තෙට රුහුණු කුමාරියෙන් ගෙදර යද්දී, ඇපල් මල්ලක් අත නොතිබුණු තාත්තෙක් එකදු කෝච්චි පෙට්ටියකවත් නොසිටි තරම්ය. ඒ තරමටම රුහුණු කුමාරියේ ඇපල් මල්ල හරි ප්‍රසිද්ධය. කෝච්චියේ වෙළෙන්දා කෑ ගසන්නේ සීයට පහයි සීයට පහයි කියමිනි. නමුත් දැන් නම් ඇපල් මල්ලක් ගෙදර ගෙනියන තාත්තෙක් රුහුණු කුමාරියෙන් හොයා ගන්නවා බොරුය.රුහුණු කුමාරියේ පමණක් නොව කෝච්චිවල බිස්නස් කළ ඇපල් වෙළෙන්දෝ ආගිය අතක් නැත.
අවුරුදු දහයක පටන් කොළඹ මැලේ වීදියේ පලතුරු වෙළෙඳාමේ යෙදෙන්නකු වූ ඉෆ්තීකර් ද දැන් වෙළෙඳාම් කරන්නේ පේර, දිවුල්, පැණි දොඩම් සහ තැඹිලි පමණි. ඉෆ්තීකර්ගේ පලතුරු කඩයට වෙනදාට ඇපල් පෙට්ටි පහක්වත් වරදින්නේ නැත. නමුත් දැන් මාස දෙකක් තිස්සේම ඇපල්, මිදි, ඔස්ට්‍රේලියන් දොඩම් පෙට්ටියක් ඇහැට දැක්කේවත් නැතැයි ඔහු කියයි.
ඉෆ්තීකර්ගේ පලතුරු වෙළෙඳාම කොහොමදැයි කියා දැනගන්නට මඳ වේලාවක් එහි රැඳී සිටියෙමි. ඒ අතරේ දිවුල් ගෙඩි දෙකක් ගන්නට කාන්තාවක් ආවාය. අන්තිමේදී බොහෝ වේලාවක් ගෙන තෝරා බේරා දිවුල් ගෙඩි දෙකක් ගත් ඇය ඒවා වෙළෙන්දා අතට දුන්නාය. මිල රුපියල් එකසිය පනහයි. ඇය එම මුදල ගෙව්වේ වෙළෙන්දා ඉදිරියේම දිවුල්ගෙඩි දෙක බිම ගසා දෙකට පලා මදය හොඳ දැයි පිරික්සීමෙන් පසුවය.
ඉස්සර වගේ නොව ඉෆ්තීකර්ගේ කඩයේ වැඩිපුරම විකිණෙන්නේ දිවුල් සහ පේරය. දිවුල් කිලෝව රුපියල් තුන්සීයක්ය. කොලිටිය අංක දෙකේ පේර කිලෝවක් එම ගාණම මිස ඊට අඩු නැත.
කඩය අසලට පැමිණි පොලිස් මෝටර් රථයකින් රියැදුරු අසුනේ සිටි පොලිස් නිලධාරියා වීදුරුව පහත් කර පේර ගෙඩි දෙකක් දෙන්නැයි කීවේය. මෝටර් රථය, පොලිසියේ ඉහළ ශ්‍රේණියේ නිලධාරියකුගේ බව පෙනුණේය. ‘‘ඔහොම තමයි මිස් පේනවනේ දැන් ලොකු ලොකු මහත්තුරුත් ගන්නේ පේර ගෙඩියක් දෙකක් තමයි. ඇපල් මිසින්….’’ යැයි ඉෆ්තීකර් කීවේය.
පලතුරු කඩයේ ආදායම ගැන කතා කරමින් සිටිවෙලේ එතැනට පැමිණි තැනැත්තෙක් අනාරාධිතවම අපගේ සංවාදයට හවුල් වූයේය. ඔහු සලාහුදීන්ය. අවුරුදු 18ක් පමණ කලක් මැලේ වීදියේ පලතුරු වෙළෙඳාම් කළ සලාහුදීන් පසුගියදා තමන්ගේ ව්‍යාපාරයට සමුදුන් බව කීවේ,
‘‘මම බිස්නස් නැවැත්තුවා. ඔළුව ගහගන්ඩ අමාරුයි’’ කියමිනි.
‘‘පෑලියගොඩ ඉඳන් මැලේ ස්ට්‍රීට් එකට පලතුරු ටික ගේන්න ගියත් ත්‍රිවිලර් එකටත් රුපියල් 2000ක් ඉල්ලනවා.’’
‘‘එහෙම කට්ට කාලා බඩු ගෙනාවා කියමුකෝ. උපරිම මේ එන මිනිස්සුත් ගන්නේ ගෙඩියයි දෙකයි.’’ වැඩි ගණන් දීලා පලතුරු අරගෙන, විකුණුනේ නැතිවුණොත් තොග කුණු වෙන්න දීලා අතින් පාඩු විඳගන්න බෑනේ’’ ඔහු කිව්වේය.
සලාහුදීන්ට දැන් වයස හැට තුන්කය. ‘‘ජේ.ආර්. ගේ ආණ්ඩුව කාලේ මම වැඩ කෙරුවේ තේ කොළ ඉස්ටෝරුවේ. ඒ කාලේ මගේ දවස් පඩිය රුපියල් තුනයි සත පනහයි. අපේ අම්මගේ අතටත් දවසට රුපියල් දෙකයි පනහක් දීලා රුපියලකින් කාලා ඇඳලා දෙයියනේ කියලා සැපේ ජීවත් වුණා.
‘‘ලංකාව ඉස්සර තමයි සීදේවීකම තිබුණා. දැං මූදේවි කම තමා.’’ යැයි සලාහුදීන් කියන්නේය.
ලංකාවේ වැවෙන ලංකාවට ගෙන්වන ඕනෑම පලතුරක් පිටකොටුවේ නම් වරදින්නේ නැත. ඒ ලංකාවේ සතර දිග්බාගයේම වැවෙනා පලතුරු තොග වශයෙන් පිටකොටුවේ පලතුරු වෙළෙන්දන් අතරට පැමිණෙන නිසාය. පලතුරු ආනයන කරන පිරිස අතර ප්‍රධාන පෙළේ කඩ කිහිපයක්ද ඇත්තේ පිටකොටුවේය. පිටකොටුවේ බෝධිරාජ විහාරය අසලත් ඒ ළඟින්ම වැටී ඇති පස්වන හරස් වීදියත් එසේ ගෙන්වන පලතුරු විකිණීම සඳහා ප්‍රසිද්ධිය. ඒ අතරිනුත් සුනිල් ට්‍රේඩර්ස් කී විට රට ඇපල් යන නම ඉබේටම මතකයට නැගෙන්නේය. පිටකොටුවේ ඇපල්, මිදි, දෙළුම්, දොඩම් ආනයනය කරන පිරිස අතර ප්‍රමුඛ නම් වන්නේ සුනිල් ට්‍රේඩර්ස්, නවගිරි ෆ්‍රෙස් ෆෘට්ස් ගෝල්ඩන් ෆ්‍රෙෂ් ෆෘට්ස් ආදී තැන්ය.
දානයකට, මඟුලකට, බණකට රට ඇපල්, මිදි ආදී පලතුරු සොයන්නකුට පස්වන හරස් වීදියට ගිය විට හිතේ හැටියට පලතුරු තෝරා ගත හැකිය.
නමුත් පුදුමය දනවන කාරණය නම් දැන් පිටකොටුවේත් පලතුරු වෙළෙන්දෝ කෑ ගහන්නේ ලාබයි ඇපල් කියා නොව අඹ ලාබයි පේර ලාබයි කියා වීමය. පිටකොටුවේ බෝධිරාජ විහාරය අසල තිබූ එක් පලතුරු කඩයක බැලූ විට ඉදිරි පෙළට ගොඩ ගසා තිබුණේ, පේර, දිවුල්, අඹ, පැණි දොඩම් ය. දෙවැනි පේළියේ උගුරැස්ස, නෙල්ලි සහ වෙරළුය. අන්තිම පේළියේ ඇපල් ගෙඩි කිහිපයක් ඈතින් ඈතට ගොඩ ගසා තිබුණේය. වහලයේ මිදි පොකුරු දෙකක්ද එල්ලා තිබුණේය. පදික මාරුව දිගේ එන යන බොහෝ සෙනඟක් පාර අද්දරම ඇති මේ පලතුරු කඩයට ගොඩවුවද, ඒ අතරින් ඇපල් ගෙඩියක්, මිදි ගෙඩියක් මිලට ගන්නා අයෙකු වුවහොත් ඒ දාහකට එකක් වාගේය.
පලතුරු තට්ටුවේ මුදලාලි මිල විමසන අයට මිල කියන්නේද වෙනදාට වඩා වෙනස් ආකාරයටය.
‘‘කොමඩු කිලෝව තුන්සීයයි. මැංගුස් ගෙඩි පහට දෙසීයයි. පේර කිලෝව තුන්සීයයි.’’ කියා දේශීය පලතුරු බොහෝමයක කිලෝ ගාණට මිල කියද්දී, ඇපල්වලට ගණං කියන්නේ ගෙඩියක් තුන්සීයයි යනුවෙනි. මිදිවලටත් ගණං කියන්නේ ග්‍රෑම් සීයක මිලය. අප එහි රැඳී සිටි කාලය තුළ සියයකට වැඩි දෙනෙක් පලතුරු කඩයට ගොඩ වැදී මිල ගණන් අසා බැලුවද මිදි ගෙඩි ග්‍රෑම් සීයක්වත් මිලට ගත් කෙනෙක් සිටියේ නැත. එසේ දරුවාත් වඩාගෙන කඩයට පැමිණි අම්මෙක් මිදි සියයක මිල අසා හූල්ලා ආපසු හැරී ගියාය. ඒ පලතුරු තට්ටුවේ සිටි අජිත් නලින්ද කීවේ, මේ දිනවල වැඩිපුරම විකිණෙන්නේ දේශීය පලතුරු වර්ග බවයි. ඒවායේ මිල ගාණත් වැඩි මිස අඩුවක් නම් නැත. ගමේ පලතුරක් වූ උගුරැස්ස ග්‍රෑම් දෙසිය පනහක් රුපියල් දෙසීයක්ය. බෙහෙත් නෙල්ලි කිලෝව රුපියල් දාහක්ය. වෙනදාට ගස් යට වැටෙන වෙරළු, ග්‍රෑම් දෙසිය පනහකත් රුපියල් සියයක්ය. ඒ අතර යාපනේ මිදි කිලෝවකත් මිල දැන් රුපියල් දෙදාහක් වන බවත්, චයිනා මිදි කිලෝවක් රුපියල් හාරදහසක් තරම් ඉහළ ගොසිනි. මේ දවස්වල පලතුරු වෙළෙඳාමෙන් ලාබයක් නැද්දැයි ඇසූ විට පලතුරු තට්ටුවේ අයිතිකරු වූ සුරේශ් ‘‘මොනවද මිස් ලාබ.. අපට ලාබෙට තියෙන්නෙ අව්වයි, වැස්සයි විතරයි’’ මඳ සිනහවකින් යුතුව කීවේ මේවාට හිනා නොවී මොනවා කරන්නදැයි අසන්නාක් මෙනි.
සුරේශ්ගේ පලතුරු තට්ටුවේ ඇපල් ගෙඩි විස්සක් තිහක්ද පෙළට අසුරා තිබුණි. රටින් ගෙන්නන්නේ නෑ කියා කියන ඇපල් මෙහෙට ආවේ කොහොමදැයි කියා ඇසූ විට කීවේ මේ ගෙන්වූ තොගයෙන් පසු ඔවුන්ට විකිණීමට ඇපල් නැති බවය.
‘‘ඇයි සුනිල් ට්‍රේඩර්ස්ලා ඇපල් ගෙන්වන්නේ නැතිදැයි ඇසූ විට ඔහු කීවේ සුනිල් මහත්තයලාගේ ඇපල් කඩ වහලත් දැං මාස දෙකක් විතර ඇතිනෙ කියාය.
සුරේෂ් කීවේ ඇත්තක්ම බව හරියටම තේරුණේ පස්වැනි හරස් වීදියේ සුනිල් ට්‍රේඩර්ස් වෙත ගොස් බැලූ පසුවය. ආනයන කරන ලද පලතුරු විකුණන සුනිල් ට්‍රේඩර්ස්, නවගිරි ෆ්‍රෙෂ් ෆෘට්ස් ආදී සියලුම කඩ වසා දමා ඇත්තේ මාස දෙකක සිට බව දැනගන්නට ලැබුණි. පලතුරු ගබඩා කර තබන සීත කාමරත් දැන් මාස දෙකක් තිස්සේ හිස්ය. සුනිල් ට්‍රේඩර්ස් හි රැකියාව කළ නසීර් නමැත්තා කීවේ කඩ වැහුණායින් පන්සිය දෙනකුට පමණ පලතුරු වෙළෙඳාම ආශ්‍රිත රැකියා අහිමි වූ බවය.
අවුරුදු තිහකටත් වැඩි කාලාන්තරයක් තිස්සේ පිටකොටුවේ පලතුරු වෙළෙඳාමේ යෙදෙන්නෙක් වූ රත්ගම සෙනෙවිරත්න කියන්නේ නම් පලතුරු ආනයනයට ලොකුම බාධාව වී ඇත්තේ පලතුරු ගෙන්වීමේදී අය කර ගන්නා දැරිය නොහැකි බදු බවය.
‘‘මිදි කිලෝවකට ඩියුටිය රුපියල් හයසීයක්, ඇපල් කිලෝවකටත් ඒ වාගේ ඩියුටියක් වදිනවා’’ එසේ ගෙන්වීමේදී කිලෝ හය හතක මිදි පෙට්ටියකට ගෙවිය යුතු මිල රුපියල් විසිදාස් පන්සීයක් පමණ වන්නේය.
‘‘ඒ විතරක්යැ, දැන් ලංකා මිදිත් ගණං’’ යැයි සෙනෙවිරත්න කියුවේ වෙනදා කිලෝ හය හතක් රුපියල් 2000ට මිලට ගත් ලංකා මිදි පෙට්ටියකත් අද මිල රුපියල් හත්දහසක් අටදහසක් පමණ බව කියමිනි. රට ඇපල්, මිදි නැතිවුණ නමුත් පිටකොටුවේ පස්වන හරස්වීදියට පලතුරු ගෙන්වීමේ හා බෙදාහැරීමේ කටයුත්ත නම් අඩාල වී නොමැති බව පෙනෙන්නට තිබුණි.
අවුරුදු විසි හතක් පුරාම පිටකොටුවේ පස්වන හරස් වීදියට දේශීය පලතුරු තොග ගෙන්වන්නකු හා බෙදාහරින්නකු වූ ජීවා කීවේ පස්වන හරස් වීදියේ පලතුරු තට්ටු විස්සකටම තමන් පලතුරු බෙදා හරින බවය.
ඒ අතර පාරිභෝගිකයන් මේ දිනවල වැඩිපුරම මිලදි ගන්නා දේශීය පලතුරු වන්නේ දිවුල් බවත් ඔහු කීවේය.
‘‘පෙරේදා මම කොමඩු ගත්තේ කිලෝව රු. 150ට. මට රු. 20ක ලාබයක් තියාගෙන. මම කඩවලට දැම්මේ රු. 170ට. අද මාර්කට් එකේ කොමඩු කිලෝවක මිල රුපියල් දෙසිය පනහක්.’’
ජීවා කියන්නේ දේශීය පලතුරුවලට දැන් වෙළෙඳ පොළ ඉල්ලුම වැඩිවීම මත ඒ පලතුරුවල මිල ඉහළ ගොස් ඇති බවය.
එක අතකට දවස් ගණං නැව්වල තැම්බි තැම්බී, බෙහෙත් ගහලා කල් තියා ගන්නා රට ඇපල්වලට වඩා මේ බිමේ හැදෙන වැඩෙන පැණි දොඩම්, වෙරළු, නෙල්ලි, අඹවලට වැඩි වටිනාකමක් ලැබෙන එකත් හොඳයි’’ ඔහු කියයි. ජීවා මැංගුස් ගෙන්වන්නේ නුවර, කුරුවිට වැනි ප්‍රදේශවලිනි. දිවුල් මිලට ගන්නේ බෙලිඅත්ත ප්‍රදේශයෙනි. කෙසෙල් සඳහා නම් වඩා ප්‍රසිද්ධ ඇඹිලිපිටිය, තඹුත්තේගම, එප්පාවලය. මේ දිනවල පලතුරු තට්ටුවල වැඩිපුරම පෙනෙන්නට ඇති ලංකා පැණි දොඩම් ගේන්නේ මොනරගලින්ය. අලිගැටපේර නුවරිනි. මිනුවන්ගොඩ ප්‍රදේශයට දැන් අඹ වෙළෙඳාම සරුවටම කරන බවත් ජීවා කීවේය.
දැන් හෝටල්වලත් පලතුරු දීසිවලට තියන්නේ දේශීය පලතුරු වට්ටෝරුවකි. ඒ අතර කිලෝ පේර ප්‍රමුඛය. සුපිරි වෙළෙඳසල්වල තැඹිලි පාටට බැබළි බැබළී ඉන්නා ඔස්ට්‍රේලියන් දොඩම් රට ඇපල් වෙනුවට දැන් ඒවාගේද පිරී ඇත්තේ, වෙරළු, නාරං, පැෂන්, අඹ, දිවුල්, නෙල්ලි, උගුරැස්ස, පැණි දොඩම් ආදී පලතුරුය.
පලතුරු රාක්කයේ මුදුනේම සිටිනා ඇපල්, මිදි ඉන්නේ පලතුරු රාක්කයේ පහළම කෙළවරේය. මිල සඳහන් කරන ලේබලයක් වත් අලවානැති තැන ඒවායේ මිල ඇසූ විට මුදල් අයකැමි තරුණිය කීවේ ඇපල් කිලෝවක් රුපියල් දෙදාස් දහයක් වන බවය.
කොළඹ හතේ ෆුඩ් සිටිවල පවා දැන් ඇපල්, දොඩම්, මිදි ගන්නට සල්ලිකාරයෝ එන්නේ නැති සෙයකි. තවත් ඇපල්, මිදි, දොඩම් ගන්නේ ලොකුම සල්ලිකාරයෝය. නැතිනම් තානාපති කාර්යාලවල සේවය කරන සුද්දෝය. ඒත් ඇපල්, මිදි තිබුණත් ෆුඩ් සිටිවල ඔස්ට්‍රේලියන් දොඩම් නැත. සියයට තුන ගානේ විකුණූ දොඩම් ගෙඩියක් ගන්නා සල්ලිවලින් සම්බා කිලෝ දෙකක් ගෙදර ගෙනියන්න පුළුවන්ය. ඉස්සර අඩියක් පුඩියක් ගහන විට ඇපල්, දොඩම්, මිදි කෑමට සමහරු කැමැතිය. ඒ ඩෙවල්, චිකන් කා බඩේ ගෑස් වැඩි කර ගන්නවාට වඩා පලතුරක් කෑම හොඳ නිසාය. එනමුත් පලතුරුත් එක්ක අඩිපුඩි ගැසූ අපටත් දැන් සිද්ද වී ඇත්තේ මුරුක්කුවක් කකා ෂොට් එක උගුරෙන් පහළට යවා ගන්නටය.
මේ රට ඇපල්වල මිල බහින්නේ කවදාද ඔස්ට්‍රේලියන් දොඩම් ගෙන්වන්නේ කවදාදැයි බලා ඉන්නවාට වඩා දේශීය පලතුරු වෙළෙඳාම ප්‍රවර්ධනය කර ගැනීමට වෙළෙන්දන්හට පහසුකම් සලසා දෙතොත් රටින් එන ඇපල් වෙනුවට මෙරට පලතුරු රට යවන මට්ටමේ වැඩක් කර ගැනීමටද බැරි නැත. ගුණ සහ පෝෂණය අතින් ගත් කල දේශීය පලතුරු යනු මිනිසුන්ගේ සෞඛ්‍යයටද ඉතා වැදගත් බව කීවේ ආයුර්වේද වෛද්‍ය දේවගිරිය.
පලතුරු අතර විටමින් සී බහුලම පලතුරක් ලෙස නෙල්ලි ඉතා ගුණදායක බවත් කියමනටත් ඇපල් ගෙඩි හය හතක් කන ගුණය එක නෙල්ලි ගෙඩියක ඇති බව කියන බවත් ඔහු සඳහන් කළේය. ලංකා බිමේ වැවෙන දේශීය පලතුරුවල ඇති සුවිශේෂතා අතර, මිනිසාගේ ශරීරයේ හට ගන්නා වා, පිත්, සෙම් දෝෂ සියල්ලටම සාර්ථකව ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ ගුණය දේශීය පලතුරු සතු වේ.
එසේම කල් තබා ගැනීමේ රසායන ද්‍රව්‍ය කිසිවක් මේ පලතුරු සඳහා යෙදීම අවශ්‍ය නොවන නිසා හිතේ කහටක් නැතිව වස විස නැති පේර, දිවුල්, දොඩම් කියා වෙළෙන්දන්ට විකිණීමද කළ හැකිය.
Aruna