මීට කලකට ඉහතදී ගාල්ල ප්‍රධාන බස් නැවතුම්පලේ නිතරම දකින්නට සිටි සිහි විකල් වූ මිනිසෙකි. පිස්සෙක් ලෙස සමාජය හැඳින්වූ ඔහු එදිනෙදා බස් නැවතුම්පලට යන එන සියලු දෙනාගේ දෑසට හසු වූ චරිතයකි. නමුත් කාගේ හෝ දැඩි අවධානයක් ඔහුට ලැබුනේ නැත. කිසිවෙකුට ඔහුගෙන් හානියක්නම් නොවීය. නමුත් ඇතැම් තරුණ කොලු ගැටවු මෙන්ම නොහික්මුණු මිනිසුන් අතින් ඔහුට සිදු වූ තාඩන පීඩන වලනම් නිමක් නොවීය.

මා පාසල් ඇරී නිවසට ඒම සඳහා එම වකවානුවේ ගාලු බස් නැවතුමට නිතරම යන එන බැවින් මෙම මිනිසා මා හට ඉතා හුරු පුරුදු දර්ශනයක් විය. ඔහුට ඇතැම් මිනිසුන් අතින් සිදු වූ මේ තාඩන පීඩන දැක මා කලකිරුණු වාර අනන්තය. ඇතැමෙක් ඔහුට නම්පට බැඳීය. තවකෙක් අත ඇති යමකින් ඔහුට දමා ගැසුවේය. ඒ සියල්ල ඉවසා වදාරන මේ මිනිසා එවන් අවස්ථාවක අසරණව ඉවත්ව යන්නේ කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොදක්වමින් වීම විටෙක හද කම්පා කරවයි. කෑමක් බීමක් කියා හරි හමන් දෙයක් ඔහුට ලැබුනේ නැත. බස් නැවතුම ඉදිරිපස වූ කඩ පේලියේ තේ කඩයකින් ලැබෙන යමක් සපමින් සිටින අයුරු බොහෝවිට දැකගත හැකි විය. මොහුගේ පිටුපස කිසියම් කතාවක් ඇති බව මා හට අවබෝධ වුවත් එය සෙවීමට තරම් අවශ්‍යතාවක් මට ඇති වූයේ නැත.
හැම විටෙකම ඔහු අත වූ මල්ලකි. ඒ මල්ල තුළින් ලියුම් කඩදාසි වැනි යමක් එළියට ගන්නා ඔහු කොහේ හෝ මුල්ලකට වී ඒවා කියවයි. එවන් අවස්ථාවක ඔහුගේ මුහුණේ කිසියම් සිනහවක සේයාවක් ඇඳීයන අයුරු මම පැහැදිලිව නිරීක්ෂණය කළෙමි. හදිසියේ යමෙකු ඔහු ආසන්නයට පැමිණේනම් කළබලයෙන් ඔහු එම ලියුම් කඩදාසිය තම මල්ල තුළට ඔබා ගනී. ඒවායේ ඇත්තේ මොනවාද කියා එවන් අවස්ථාවක මා සිතූ නමුත් යළි එම සිදුවීම අමතකව යයි. සුනාමිය හේතුවෙන් විනාශ වූ ගාලු බස් නැවතුම ඒ වන විට වූයේ තාවකාලිකව ගොඩනැගූ බස් නැවතුමක් ලෙසයි. මේ ආකාරයට කාලයක් ගතවිය. ගාලු බස් නැවතුම නවීකරණය කොට නව නැවතුම්පලක් සඳහා මුල්ගල තබන ලදී. පරණ ගොඩනැගිල්ල බිමට සමතලා විය. තාවකාලිකව බස් රථ නැවත්වීමේ ස්ථානය වෙනත් ස්ථානයකට ගෙනගියෙන් එහි සිටි සිඟන්නන්, පිස්සන් වැනි හරිහමන් තැනක් නැති මිනිසුන්ට වෙනත් ස්ථාන සොයා ගැනීමට සිදු විය. මාගේ කතාවේ එන මේ මිනිසාටද සිදු වූයේ වෙනත් තැනක් සොයා ගැනීමටයි. අනතුරුව නගරයේ තැන තැන ඇවිදින ඔහුගේ දර්ශනය හැමවිටම දැකගත හැකි විය.
වරක් මා බස් නැවතුම ඉදිරියෙහි වූ ඇපල් කඩ පේලිය අසල මිතුරෙක් පැමිණෙන තුරු රැඳී සිටියෙමි. එම අවස්ථාවේ මේ මිනිසා ඉක්මන් ගමනින් පාර දිගේ එන අයුරු මා හට දැකගත හැකිවිය. ඔහුට පිටුපසින් වූ පිරිසක් ඔහුට උසුළු විසුළු කරන ආකාරයද දර්ශනය විය. එම අවස්ථාවේ ඒ අසල වූ කඩයක සිටි තරමක් මැදි වියෙහි මෙන් පෙනුමක් තිබූ මිනිසෙකු ඒ දෙස බලා " පවු අහිංසක මිනිහා දැන් ඉන්න තැනක්වත් නැහැ. කොහොම ඉන්න පුළුවන් කොල්ලෙක්ද ? " යනුවෙන් පැවසීය. මේ මිනිසා ඔහු පිළිබඳව යමක් දන්නවා ඇතැයි මට සිතුනි. මම ඔහු හා කතාවට වැටුනෙමි. මිනිසෙකුගේ ඇතුලාන්තය පිළිබඳව නොදන්නා කරුණු ගණනාවක් ඔහුගෙන් මට දැනගන්නට හැකි විය. මේ ඔහුගේම වචනයෙන් පැවසූ දෙයයි.
ඔහොම පෙනුනට ඔය මනුස්සයට වයස අවුරුදු 30කට වැඩි නැහැ. දැන් අවුරුදු පහකටත් වැඩිය කාලෙක ඉඳන් තමයි ස්ටෑන්ඩ් එකේ නිදාගන්නේ. ඔහොම ඉන්න ඕන මනුස්සයෙක් නෙමෙයි. කාත් කවුරුවත් නැති කෙනෙකුත් නෙමෙයි.
ඇයි මෙයා කොහේ කෙනෙක්ද...? මොකද්ද ඔහොම වෙන්න තරම් හේතුව...? මම ඇසුවෙමි.
ඔය කෙනාගේ අම්මයි තාත්තයි දෙන්නම ගුරුවරු. හොඳ ඉස්කෝලවල තමයි දෙන්නම ඉගැන්නුවේ. දෙන්නම පෙන්ෂන් ගිහින්. මේ වැඩි දුරක නෙමෙයි ගෙවල් තියෙන්නේ. ඒ මිනිස්සු මං පෞද්ගලිකවත් දන්නවා.
ඉතිං ඇයි එයාලා මේ මනුස්සයා ගැන හොයලා බලන්නේ නැත්තේ..?
හොයලා බැලුවා. ප්‍රතිකාරත් දුන්නා. අංගොඩ ඉස්පිරිතාලේ නවත්තගෙන බෙහෙත් කරා. ඒත් මේ යකා පැනල එනවා. අන්තිමේදී ගෙදර නවත්තගත්තා. එහෙම ඉන්නෙත් නැතුව තමයි මේ බස් ස්ටෑන්ඩ් එකට ඇවිල්ලා නැවතිලා ඉන්නේ....
ඉතිං මට හේතුව කිවුවේ නැහැනේ මොකද්ද කියලා....?
ඔය කෙනාට ඉස්කෝලේ යන කාලේ ඉඳන් තිබුන ප්‍රේම සම්බන්දයක් තිබුණා. දෙන්නම ඉගෙනගන්න හරි දක්ෂයිලු. දෙන්නම ගාල්ලේ හොඳ ඉස්කෝල දෙකක ඉගෙනගෙන තියෙන්නේ. ඒ නිසා මේ සම්බන්දෙට ගෙවල් වලින් උනත් වැඩිය ප්‍රශ්න දාලා නැහැ. ඒ ඒ දෙමවුපියෝ උනත් දන්න අඳුනන මිනිස්සු. මේ දෙන්නා උසස් පෙළ කරන්නත් එකටමයි පංති ගිහින් තියෙන්නෙත්...
ඉතිං මොකද වෙලා තියෙන්නේ....? මම ඇසුවේ මා තුළ වූ නොඉවසිලිමත් බව නිසාමය.
ඔය දෙන්නා ඉස්සර මුණ ගැහෙනවයි කියන්නේ ඔන්න ඔය පිටිපස්සෙන් තිබුන වක්වැල්ල බස් ඇවිත් නවත්තන තැනදී. දැකලා තියෙනවා නේද ඔය මනුස්සයා ඉන්නෙම ඔතන කියලා...?
ඔව් ඔව්... ඔතනට වෙලා ලියුම් වගේ දෙයක් කියවනවා මං නිතරම දැකලා තියෙනවා...
අන්න හරි. ඒත් අවාසනාව කියන්නේ දවසක් දෙන්නා එක්ක ඔහොම කතා කර කර ඉඳලා ඒ ගෑනු ළමයා කහ ඉරෙන් පාරේ එහා පැත්තට මාරු වෙන්න ගිහිං තියෙනවා. ඒත් එක්කම අනික් පැත්තෙන් වේගෙන් ආපු වෑන් එකකට ඒ ළමයා යට වෙනවා හිතුවේ නැති විදිහට. එයා එතනම මැරුණා. සිද්ධිය දැකපු අය කියන්නේ කෙල්ල කොල්ලට අත වන වන තමයි පාර මාරු වෙලා තියෙන්නේ කියලා. ඉතිං ඒ ළමයට තේරිලා නැහැ වාහනයක් එන බවක්. මෙහා පැත්තේ ඉඳපු කොල්ලා ඉස්සරහම කෙල්ලා යටකරගෙන ගියපු එකේ ෂොක් එක මෙයාට දරුණුවට වදින්න ඇති. ඒ වෙලාවේ මිනිය බදාගෙන පාර මැද්දේ කෑ ගැහුවලු. ටික වෙලාවකින් සිහි නැති උනාලු.
එදා ඉඳන්ද මෙයාට මේ දේ උනේ...?
ඒ සිද්ධියෙන් පස්සෙත් කෙල්ලගේ මරණේ වැඩ වලටත් මෙයා ගිහින් ඒ හැම දේමත් කරලා තියෙනවා. ටිකෙන් ටික තමයි ඔය තත්වේ ඇති වෙලා තියෙන්නේ. ඉගෙනීම සම්පුර්ණ කඩාකප්පල් වෙලා කල්පනා කර කර ඉන්න තත්වෙකට වැටිලා. අන්තිමේ දෙමවුපියෝ කරන්න තියෙන හැම දේම කරා. ඉතිං අන්තිමට ඔන්න ඕකයි සිද්ද උනේ.
මොනවද අර ලියුම්...? මං දැකලා තියෙනවා මුල්ලකට වෙලා හිනාවෙවී කියවන හැටි.....
මිනිස්සු කියන්නේ ඉස්සර ඒ කෙල්ලගෙන් ලැබුණ ලියුම්ලු අර මල්ලේ තියෙන්නේ. දවසක්දා වැරදිලා වැටිලා තිබුණ ලියුමක් අපේ කොල්ලෙක් කියවලා තියෙනවා. කෙල්ලෙක්ගෙ අත් අකුරින් ලියලා තිබුණ ලස්සන ලියුමක්ලු. එදා දවසෙම ඔය මනුස්සයා ඔය ලියුම හෙව්වලු පිස්සුවෙන් වගේ ඇවිද ඇවිද... පස්සේ ඒක ඒ මනුස්සයටම දුන්න මම කියලම. ඒක දෙන වෙලාවේ හරි අහිංසක විදිහට හිනා වෙලා මොනවද කියනවා මට ඇහුනා. හරි සතුටෙන් වගේ ඒක අරං ගියපු විදිහ මට තවම මතකයි.
මෙකී සිදුවීම් මාලාව සිනමාපටයක් සේ මාගේ මනසේ ඇඳෙන්නට උනා. පිටුපස හැරී අත වනමින් යන තරුණියගේ සිනහවත්, එක් වරම පැමිණි වෑන් රථය ඇයව යට කරගෙන ඉදිරියට ඇදෙන අයුරුත්, අනපේක්ෂිත මොහොතක සිදු වූ දෙයින් කම්පනයට පත් වූ තරුණයාගේ විලාපයත් සිතුවම් පටක් මෙන් මා මනසේ ඇඳී යන්නට උනේ විදුලියක් මෙන් කම්පනයක් මා තුළද ඇති කරමිනි.
............................................................................................................
වසර ගණනක් ගෙවී ගිය අතර නව බස් නැවතුම්පලද ඉදි වී අවසන් විය. මා නගරයෙන් පිටවී සිටි සමයේ මට එම සිදුවීම අමතක විය. දිනක් මා ගාලු බස් නැවතුමට පැමිණි මොහොතේ මා හට ඒ සිදුවීම නැවත සිහි විය. වෙනදා මෙන් සිහි මද මිනිසා පෙනෙන්නට නැති බව මට හැඟුනි. ඔහු පිළිබඳව සොයා බැලීමට සිතක් පහල වූ අතර ඒ ගැන ඇසීමට හොඳම පුද්ගලයා ඇපල් වෙළඳාම් කරන වෙළෙන්දා බව සිහි වුනෙන් ඔහුව සොයා ගැනීමට සිදු විය. වෙනදා ඇපල් කඩ පේලිය තිබූ තැන නගර සභාවේ නියෝග මත වෙන ස්ථානයකට ගෙනගිය බැවින් තරමක් දුර ඇවිද ගොස් ඔහුව සොයා ගැනීමට සිදු විය. ඔහුව සොයා ගැනීම එතරම් අපහසුවක් වූයේ නැත.
මා දැක පුරුද්දක් ඇති නිසා ඔහුට මාව හඳුනාගැනීමට හැකි විය. ආගිය තොරතුරු කතාකොට මම ඔහුගෙන් සිහි මද මිනිසා ගැන ඇසුවෙමි.
මොකද අර මනුස්සයට උනේ...? දැක්කෙම නැහැ කාලෙකින්. කොහේ ගිහිල්ලද දන්නේ නැහැ....
අනේ ඒ මනුස්සය දැන් අවුරුදු දෙකකට විතර උඩදී කෝච්චියට යටවෙලා මළා..., ඇලෝසියස් පිට්ටෙනිය ළඟ තිබිලා මිනිය හම්බු උනා. මාත් ගියා බලන්න. මනුස්සයගේ මල්ලේ තිබුණ ලියුම් කඩදහි සී සී කඩ තිබුණා. ඒවා අතටම දිය උන කොල කෑලි.... වැටිලා ඉන්න වෙලාවේ අතෙත් ගුලිකරගෙන තිබුනේ ලියුමක්. මේ මනුස්සයාගේ කතාව දන්නේ නැති ගොඩක් මිනිස්සු ඒ දේවල් වලට හිනා උනා. ඒත් මට හිතෙන්නේ ඒ මනුස්සයට සන්තකේටම කියලා තිබුනෙත්, ජීවිතේම වෙලා තිබුනෙත් ඒ ලියුම් කොල කෑලි ටික විතරයි..... එක අතකින් හොඳයි. එයා යන්න ඕන තැනට ගියා....
මගේ උගුර සිරවී යන්නාක් මෙන් හැඟීමක් ඇති විය. පෙරකී සිදුවීම් මාලාව යලි යලිත් මාගේ මතකය කළඹන්නට විය. ඔහුගේ මනස් ලෝකය තුළ ඔහු මවාගත් ප්‍රේමය කවරාකාරදැයි මම නොදනිමි. එහෙත් පිස්සෙකුගේ ප්‍රේමය උදාරතර නොවනු ඇතැයි පැවසිය හැක්කේ කාටද....?
(ගාල්ල නගරයේ සිදුවූ සත්‍ය සිදුවීමකි)